Daha önce Alper Kaya'nın cesur girişimiyle derlenen, edebiyat eserlerinin yerli sinemada uyarlama şeklinde tezahürleri olan filmler listelenmişti, Romandan Sinemaya başlığından bakılabilir. Düzenleyip zaman içinde birkaç eklememle gelişen liste artık güncellemeyi geçti yeni bir başlıkta listelenmeyi hakketti. Çünkü araştırma şekli biraz değiştirildiğinde çok başka yerlere gitti mevzu..
Dünya geneline bakınca, edebiyattan ilk uyarlanan -sadece hikaye olarak değil, biçem bakımından da uyarlanan- romanlar Charles Dickens'ınkiler olmuş, Sergei Eisenstein tarafından.. Bizde ise ilk uyarlamalar tiyatro oyunları; metin olarak senaryoya benzerliği ve kolay işlenebilirliği bakımından.. Önce Moliere'ler falan uyarlanmış sonra yerli metinler; Mehmet Rauf'un Pençe isimli tiyatro metni filme alınmış ilk.
Konudan alakasız aklıma takıldı, ilk Türk filmi nedir? İlk Türk filmi bir belgesel olan Fuat Uzkınay'ın çektiği Ayastefonos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı (1914)..
Romandan Sinemaya ilk film ise H. Rahmi Gürpınar'ın Mürebbiye'si.. Mürebbiye (1919), yönetmeni Ahmet Fehim'in öncesinde çektiği tiyatro metninden hareketle hemen daha çok bilinen bi hikayeyi film yapma fikriyle doğmuştur.. Halkın bilip sevdiği romanları film olarak görüp "Aa, ben onu daha uzun boylu hayal etmiştim, bunun ceketi böylemiymiş.." falan gibi yorumların başlamasına sebep olmuştur.. Ve bu güzel bi şeydir.. Mesela ben kitabını okuyup varsa hemen üstüne filmini de izleyenlerdenim.. Önce filmini izlediysem kitabı canım çekmez mesela..
Ancak Türk sinemacısı bu fikre ayıktığı anda işin suyunu çıkarıyor tabii ki.. Başlarda romanları sinemaya aktarılan edebiyatçılara bazen direkt senaryo da yazdırılıyor.. Nasıl takip edicez ki hepsini, şöyle:
HALİDE EDİP ADIVAR
1973 Vurun Kahpeye (roman)
1967 Sinekli Bakkal (roman)
1964 Döner Ayna (roman)
1964 Vurun Kahpeye (roman)
1955 Yolpalas Cinayeti (roman)
1950 Ateşten Gömlek (roman)
1949 Vurun Kahpeye (roman)
1923 Ateşten Gömlek (roman)
REŞAT NURİ GÜNTEKİN
1986 Değirmen (roman)
1967 Bir Dağ Masalı (öykü)
1967 Yaprak Dökümü (roman)
1966 Akşam Güneşi (roman)
1966 Çalıkuşu (roman)
1965 Dudaktan Kalbe (roman)
1958 Yaprak Dökümü (roman)
1951 Dudaktan Kalbe (roman)
1947 Bir Dağ Masalı (öykü)
HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR
1976 Süt Kardeşler (roman "Gulyabani")
1970 İç Güveysi (roman "Mürebbiye")
1969 İffet (roman)
1949 Efsuncu Baba (roman)
1919 Mürebbiye (roman)
PEYAMİ SAFA
2008 Gölge (roman)
1969 Cingöz Recai (roman)
1968 Sabahsız Geceler (roman)
1967 Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (roman)
1967 Sözde Kızlar (roman)
1961 Cumbadan Rumbaya (roman - Server Bedi)
1954 Cingöz Recai (roman - Server Bedi)
1924 Sözde Kızlar (roman)
KERİME NADİR
1973 Dert Bende (roman)
1972 Sisli Hatıralar (roman)
1972 Suya Düşen Hayal (roman)
1971 Son Hıçkırık (roman)
1970 Güller ve Dikenler (roman)
1969 Günah Bende Mi? (roman)
1969 Uykusuz Geceler (roman)
1968 Funda (roman)
1968 Aşka Tövbe (roman)
1967 Samanyolu (roman)
1965 Hıçkırık (roman)
1965 Posta Güvercini (roman)
1964 Aşka Tövbe (roman)
1962 Aşk Bekliyor (roman)
1962 Esir Kuş (roman)
1961 Boş Yuva (roman)
1961 Şahane Kadın (roman "Aşk Rüyası")
1959 Samanyolu (roman)
1959 Sonbahar (roman)
1958 Funda (roman)
1955 Son Beste (roman)
1953 Hıçkırık (roman)
1947 Seven Ne Yapmaz (roman)
MUAZZEZ TAHSİN
1972 Aşk Fırtınası (öykü)
1971 Mualla (roman)
1970 Bülbül Yuvası (roman)
1970 Kezban Roma'da (roman "Kezban")
1970 Küçük Hanımefendi (roman)
1970 Saadet Güneşi (roman)
1968 İftira (roman)
1968 Kezban (roman)
1968 Sarmaşık Gülleri (roman)
1968 Sabah Yıldızı (roman)
1966 Ask ve İntikam (roman)
1965 Garip bir İzdivaç (roman)
1965 Sevgim ve Gururum (roman)
1964 Gençlik Rüzgarı (roman)
1964 Yılların Ardından (roman)
1964 Mualla (roman)
1964 Günah Bende Mi? (roman)
1963 Çiçeksiz Bahçe (roman)
1962 Bülbül Yuvası (roman)
1962 Mağrur Kadın (roman)
1961 Kezban (roman)
1961 Küçük Hanımefendi (roman)
1956 Sönen Yıldız (roman)
KEMALETTİN TUĞCU
1964 Yüz Karası (roman)
1961 Kolsuz Bebek (roman "Talihsiz Fatoş")
1960 Ayşecik (roman)
ÖMER SEYFETTİN
1975 Diyet (öykü)
1975 Ferman (öykü)
1975 Pembe İncili Kaftan (öykü)
1975 Topuz (öykü)
SABAHATTİN ALİ
1990 Hasan Boğuldu (öykü)
1987 Gramofon Avrat (öykü)
1975 Hanende Melek (öykü)
1967 Azap Yolu (öykü)
BEKİR YILDIZ
1987 Çark (öykü)
1975 Kara Çarşaflı Gelin (öykü)
1974 Bedrana (öykü)
1971 Baba (roman)
ORHAN KEMAL
1987 72. Koğuş (roman)
1980 Bereketli Topraklar Üzerinde (roman)
1980 Devlet Kuşu (roman)
1974 Sokaklardan Bir Kız (roman)
1972 Vukuat var (roman)
1967 Yaprak Dökümü (roman)
1966 El Kızı (roman)
1966 Bu Şehrin Belalısı
1965 Murtaza (roman)
1964 Gurbet Kuşları
1962 Üç Tekerlekli Bisiklet (roman)
1962 Aşka Kinim Var
1962 Mağrur Kadın
1961 Acı Zeytin
1961 Avare Mustafa (roman "Devlet Kuşu")
1960 Suçlu (roman)
1958 Meyhanecinin Kızı: Mapusane Çeşmesi (öykü)
1956 Gecekondu Yosması
1953 Altı Ölü Var / İpsala Cinayeti
YAŞAR KEMAL
1991 Menekşe Koyu (roman)
1987 Yer Demir Gök Bakır (roman)
1984 Memed My Hawk (roman "İnce Memed")
1981 Yılanı Öldürseler
1969 Alageyik (öykü)
1968 Urfa-İstanbul (öykü)
1966 Ölüm Tarlası
1965 Muradın Türküsü
1959 Karacaoğlan'ın Kara Sevdası
1958 Alageyik (öykü)
1958 Bu Vatanın Çocukları
1957 Namus Düşmanı (öykü "Dükkancı")
1956 Kara Çalı (öykü)
1955 Beyaz Mendil (öykü)
AZİZ NESİN
2008 Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (roman)
1981 Gol Kralı (roman)
1980 Zübük (roman)
FAKİR BAYBURT
2013 Umut Üzümleri (roman)
1985 Yılanların Öcü (roman)
1962 Yılanların Öcü (roman)
NECATİ CUMALI
2013 İzzet Kaptan ve Oğlu (öykü)
2011 Ay Büyürken Uyuyamam (roman)
1985 Adı Vasfiye
1985 Dul Bir Kadın (roman)
1984 Tutku (roman)
1977 Dila Hanım (öykü)
1974 Susuz Yaz (öykü)
1963 Susuz Yaz (öykü)
1959 Tütün Zamanı (roman)
KEMAL TAHİR
1991 Kurt Kanunu (roman)
1990 Karılar Koğuşu (roman)
1979 Yorgun Savaşçı (roman)
1966 Namusum İçin (Bedri Eser)
1965 Haremde Dört Kadın
1964 Yarın Bizimdir (Murat Aşkın)
1963 Azrail'in Habercisi (Murat Aşkın)
1963 İki Gemi Yan Yana
1962 Battı Balık
1962 Beş Kardeştiler
ATTİLA İLHAN
1995 Sokaktaki Adam (roman)
Öne çıkan edebiyatçıların sinemaya katkıları bunlar.. kaynak imdb.com.. Aklıma ilk gelen isimlerin filmografilerinden yararlanarak dizildi bu listeler.. Göreceğiniz üzere bu tarz listeler hazırlamak çok akıl karı işler değilmiş.. Denk geldikçe genişletilmek üzere yazıyı yayımlıyorum.. Yani net olmamakla beraber en azından fikir verir diye..
08.10.15
